5. India bouwt stad van de toekomst

Toen kort na de onafhankelijkheid van India de nieuwe stad Chandigarh werd gebouwd, noemde Jawaharlal Nehru dat project een uitdrukking van India’s geloof in de toekomst. Een dergelijke modernistische boodschap zou de huidige premier Narendra Modi ook moeten uitdragen als hij straks de eerste steen legt van Amaravati, de nieuwe hoofdstad van de deelstaat Andhra Pradesh. Steden zijn meer dan alleen een hoop stenen. Ze moeten moderniteit ademen. De ambitieuze bouwers van 
de nieuwe stad moeten lering trekken uit mislukte projecten, niet alleen in India maar wereldwijd, die wel een gigantische bouwput opleverden, maar de stedelijke Zeitgeist niet wisten te vangen.

India kan wel eens aan de vooravond staan van een ongeëvenaarde golf van stedenbouw. Alle ogen zijn vooral gericht op Amaravati, vanwege de ambitie 
die de premier van de deelstaat, Chandrababu Naidu, daarmee toont: een ontwerp van stedenbouwkundigen uit Singapore, een oppervlakte die zes keer zo groot is als die van Madras, een gigantische infrastructuur, veel boulevards en open ruimte, 127 kilometer aan snelwegen en 135 kilometer aan snel openbaar vervoer, en een minimale CO2-uitstoot.

Maar er staan nog andere projecten op stapel, 
van particuliere steden als Lavasa bij Pune tot de 
24 nieuwe steden die uiteindelijk misschien verrijzen in de industriële corridor tussen Delhi en Mumbai, en de Gujarat International Finance Tec-City, die het financiële centrum van de wereld wil worden.

Dat zijn belangrijke initiatieven. Deze krant heeft al eerder gezegd dat India honderd nieuwe steden nodig heeft om plaats te bieden aan de groeiende bevolking, die duidelijk weg wil uit de dorpen. Daarnaast blijft hervorming van bestaande steden, op het vlak van bestuur, financiering, infrastructuur en werkgelegen‑heid, de moeite waard. Ook die steden verrezen veelal uit het niets, door de koloniale machten gebouwd als centra voor bestuur, militaire bezetting en de handel in grondstoffen voor de fabrieken van Manchester. Mettertijd werden het de woonplaatsen van een nieuwe klasse hoogopgeleiden, een groeiend leger arbeiders en de eerste Indiase zakenlieden – en 
daarmee broeinesten voor het vroege Indiase nationalisme. Maar het is geen geheim dat de meeste 
steden zuchten onder ruimtegebrek, slechte woningbouw, een verwaarloosde infrastructuur en financiële tekorten. In sommige steden zijn de economische schaalvoordelen van de stad al kleiner dan de schaalnadelen, en soms leidt dat tot spanningen tussen bevolkingsgroepen.

Demografische achtergrond

Het wordt dus tijd om nieuwe steden als Amaravati te bouwen. Waarom? Wel, kijk naar de demografische achtergrond. Het Indiase platteland zit in de 
versukkeling. Een van de meest interessante uitkomsten van de volkstelling van 2011 is dat de bevolking in de steden, voor het eerst sinds die telling wordt gehouden, sterker is gegroeid dan op het platteland. En 2500 woonkernen die in 2001 nog als dorp golden, zijn nu weliswaar als stad geclassificeerd, maar toch kan men deze demografische omslag niet wegwuiven als statistisch gezichtsbedrog. In vier deelstaten is de plattelands‑
bevolking in absolute cijfers gekrompen. En elders was de bevolkingsgroei op het platteland aan het eind van het decennium veel kleiner dan die in 
de steden. Dat gold ook voor deelstaten als Punjab en West-Bengalen. De groei van de plattelands-bevolking komt grotendeels op het conto van Uttar Pradesh en Bihar, twee deelstaten met enorme politieke invloed.

De Indiërs stemmen met hun voeten. Men kan deze demografische verschuiving het best opvatten als het eind van het traditionele ideaal van Mahatma Gandhi van een land vol tevreden, utopische dorpjes. In plaats daarvan komt het modernistische, op de ideeën van [de sociale hervormer] B.R. Ambedkar geënte beeld van een volk dat voor het verstikkende dorpsleven een heenkomen zoekt in de vrijheid van de grote stad. Dat betekent dat nieuwe steden zoals Amaravati niet alleen moeten worden beoordeeld op hun fysieke infrastructuur, maar ook op hun vermogen om een cultuur te genereren die moderniteit, kosmopolitisme, economische kansen, ondernemerschap, creativiteit en culturele vrijheid stimuleert.

Vertaler: Frank Lekens

Live Mint
India | oplage onbekend

Engelstalige zakenkrant en de eerste krant van India. Richt zich op zakenlui, beleidsmakers en politici en heeft een liberale signatuur.