Goddelijke hoeveelheid ruimte aan Britse kust

Minister van Volksgezondheid Matt Hancock heeft gezegd dat ‘grote, luxe, internationale vakanties’ er dit jaar niet in zitten. Oké. Laat me u dan in dat verband attent maken op het badplaatsje Morecambe. Weinig plekken zijn minder luxe of internationaal. Het stadje is dus geschapen voor 2020. Als ik in Groot-Brittannië woonde, wat niet het geval is, zou ik daar zeker mijn ‘staycation’ houden – en niet alleen omdat er wat mensen wonen die ik erg graag mag.

Ook hoef ik zeker niet meer naar al die geliefde stukjes van ons land waarvan de bewoners tijdens de lockdown zeiden dat iedereen er moest wegblijven. Ik snap wel een beetje wat ze bedoelden, maar die ‘keep out’-bordjes hadden toch iets burgerwacht-achtigs. Lokale bewoners zijn niet de eigenaar van deze landschappen, ze wonen er alleen maar. Hoe dan ook, het duurt nog wel even voor ik daar terugkom. Wanneer de pandemie bedaart, mogen ze wat mij betreft hun romantische B&B’s, hun visrestaurantjes en hun popperige tearooms weer vol laten stromen. Ik zit dan in Morecambe, dat, zo weet ik vrij zeker, altijd blij is dat ik kom. Dat blij is met iedereen die komt. Overtoerisme is nog niet zo’n groot probleem als je zou verwachten op dit grootse stukje kust in Lancashire.

Grandeur

En ‘groots’ is het woord, want Morecambe Bay is 300 vierkante kilometer grandeur. De eeuwige zee komt snel op en trekt zich langzaam terug, staalgrijs met zilveren schitteringen daar waar het licht erop valt. Er is een goddelijke hoeveelheid ruimte, nog extra benadrukt door het waanzinnige gekrijs van meeuwen – de omlaag duikende gekken van de vogelwereld. En door de wind, de regenvlagen en heel in de verte iemand met een hond.

De afgelopen jaren heeft de kustlijn van het stadje een nieuw aanzicht gekregen, zodat het zijn omgeving meer eer aandoet. Er groeit groen, er is een fatsoenlijke boulevard en er staat een beeld van komiek Eric Morecambe in een uitgelaten ‘Bring Me Sunshine’-huppel. Een vrolijker standbeeld zul je nergens tegenkomen.

Draai je je om en kijk je landinwaarts, dan oogt alles vrij troosteloos. Eric zelf heeft hier ooit iets over gezegd. ‘Een kerkhof met verlichting,’ noemde hij zijn geboortestad. Hoe ik hem ook bewonderde als een van de grootste Britten van de twintigste eeuw, ik denk toch dat hij ernaast zat.

Laten we nog eens terugkijken. Morecambe beleefde zijn hoogtijdagen van eind negentiende eeuw tot halverwege de twintigste eeuw. Het spoor voerde drommen Schotse vakantiegangers aan. En ook, en vooral, arbeidersgezinnen uit de wolindustrie van Yorkshire. Het plaatsje bloeide. Pensions schoten als paddenstoelen uit de grond. Daartussen verrees het chique Midland, misschien wel het mooiste art-decohotel van Groot-Brittannië, want ook fabriekseigenaren gingen naar Morecambe. Net als Edward VIII en zijn Mrs Simpson en, naar het schijnt, Coco Chanel, zij het waarschijnlijk niet allemaal tegelijk.

Maar tegen het eind van de jaren zeventig vertrokken de vaste bezoekers van Morecambe naar Spanje. De stad werd rafelig. Projecten die nieuw leven moesten brengen kwamen op en zakten weer in. Niet één maar twee pieren verdwenen, net als een groot pretpark, de Miss UK-verkiezing en de feestverlichting. De genadeklap kwam met de sluiting in 1977 van het schitterend gedecoreerde Winter Gardens-theater, waar ooit de Rolling Stones optraden. De lucht geurde naar wanhoop. Daar had Eric het over. Ik ook, met het woord ‘troosteloos’.

Maar nu ik er onlangs weer een aantal keren ben geweest, ben ik dit nooit herbouwde Morecambe erg gaan waarderen. Voor mij is het mooi zoals het is. Natuurlijk, als je kustvertier zoekt, ga je ergens anders heen – naar Cornwall of een andere plek waar ze liever niet hebben dat je komt. Morecambe heeft geen vertier. De kracht van Morecambe is kracht – aangedreven door die geweldige baai en de gespierde herinneringen aan generaties arbeidersgezinnen die hier even kwamen uitbreken. Goed, het is niet meer wat het geweest is. Dit vakantieoord heeft zijn portie mensen die klappen hebben opgelopen in het leven en er niet tegen opzien om terug te slaan. Er zijn pubs waar het niet ondenkbaar is dat je eruit wordt gesmeten. De boulevard heeft ook casino’s, het geestdodende getingel van amusementshallen en krakkemikkige hamburgertenten. Alsof de schoonheid van de baai een schaamteloos contrast behoefde.

Troostrijk

Maar er is ook een vrolijk, troostrijk onbekommerd aan zee zijn. Waar het om gaat, is dat er tussen die twee uitersten, de grootsheid van de natuur en het menselijk verlangen naar emmers vol 2 pence-munten, ruimte is voor iedereen: voor wandelaars, vissers, drinkers, vogelaars, mijzelf, fietsers en boekenwurmen. De Old Pier Bookshop aan de kust is misschien wel de best voorziene en verrukkelijkst ongeordende tweedehandsboekwinkel van Groot-Brittannië. Als ik maar even de kans kreeg, zou ik daar mijn hele staycation doorbrengen.

En ruimte is er ook voor wijnliefhebbers. In februari 2020 ging ik, toen dat nog gewoon was, met een vriend een pub binnen. We hadden al bier op en bestelden twee glazen rode corbières. ‘Dan kun je net zo goed de hele fles nemen, lieverd,’ zei de dame achter de bar. ‘Speciale aanbieding. Kost maar een pond meer.’ Dus dat deden we. Corbières in de aanbieding in Morecambe… Wat wil je nog meer in het leven?

Inderdaad, het geluk kon niet op – en het wordt misschien nog completer nu Morecambe weer probeert op te krabbelen, wie weet deze keer voorgoed.

Anthony Peregrine