Het nieuwste boek van Jan Stocklassa leest volgens recensenten meer als een roman dan als onderzoeksjournalistiek. ‘Je kunt het boek maar beter in de categorie entertainment plaatsen’, aldus Anna Lavfors van de Zweedse website Bläddrat.
Na zijn boek Stieg Larssons erfenis, over het ontrafelen van de moord op de Zweedse premier Olof Palme in 1986, besloot Jan Stocklassa zich nooit meer in te laten met hypothesen en complottheorieën. Tot hij, opnieuw speurend in de archieven van Millenium-auteur Larsson, op een ander onopgelost mysterie stuitte. In De man die uit de lucht viel probeert Stocklassa de waarheid achter de bomaanslag op een vliegtuig boven het Schotse Lockerbie in 1988 te achterhalen. Na een jarenlang internationaal politieonderzoek werd een Libische terrorist als dader aangewezen en tot levenslang veroordeeld, terwijl de toenmalige Libische leider Muammar Khadaffi 2,7 miljard dollar moest betalen.
Catrin Fägerstrand schrijft in het Zweedse magazine Corren dat Stocklassa ‘mogelijke motieven en spannende toevalligheden’ naast elkaar zet. Ze laat de auteur vertellen waarom de Lockerbie-zaak hem zo intrigeerde: ‘Een van de 270 slachtoffers was politicus en diplomaat Bernt Carlsson, een vertrouweling van Palme. Twee jaar later werd ook hij gedood bij een aanslag. Was dat toeval? Niemand heeft er ooit serieus naar gekeken. Dat vormde het startpunt van mijn boek.’
In Bläddrat waarschuwt Anna Lavfors de lezer voor een ‘wilde reis, zowel mentaal als geografisch’. Ze wijst op de ‘wirwar van losjes verbonden informatie die als waarheid wordt gepresenteerd. Daarom kun je het boek maar beter in de categorie entertainment plaatsen.’
‘autofictie en onderzoeksjournalistiek [is] geen voor de hand liggende combinatie.’
Teodor Stig-Matz van dagblad ETC vindt ‘autofictie en onderzoeksjournalistiek geen voor de hand liggende combinatie.’ Doordat Stocklassa in één moeite door over ‘prostaatangst, zijn gestrande huwelijk en zijn liefde voor cocker-spaniël Rut schrijft, is het net of je een roman zit te lezen’.
‘Wie echt meer wil weten over de Lockerbie-ramp, moet iets anders lezen dan dit grillige boek’, vindt Per Anderson van SVT Nyheter. Beschouwt de criticus het als een ‘serieus onderzoek naar een ernstige terroristische daad’, dan raakt hij ‘moedeloos en depressief’. Leest hij het als kluchtroman, dan beleeft hij er ‘veel plezier aan’. Wanneer hij het interpreteert als ‘onthullende belichaming van samenzweerderig denken’, kan hij er ‘zelfs iets van leren’.
De man die uit de lucht viel en de jacht op de vergeten terrorist verscheen begin september in een vertaling van Ron Bezemer bij Hollands Diep.
