Onlangs verscheen een Netflix-documentaire én een podcast over de strijd om de nalatenschap van tv-schilder Bob Ross. Verder: Waarom moderne vaders wel willen, maar nog niet dezelfde rol in de opvoeding mogen spelen als moeders & Meer aanraders van de 360-redactie.
Omdat 360 niet alles kan vertalen wat de redactie leest, ziet en hoort, tippen wij voor u enkele interessante artikelen, podcasts, documentaires en fotoreportages die wij deze week tijdens het speuren naar mooie journalistiek zijn tegengekomen.
De strijd om de zakelijke erfenis van Bob Ross
Hij is een van Amerika’s bekendste schilders. Vorig jaar oktober opende in Indiana een Experience met zijn naam die zich in snel tempo ontwikkelt tot bedevaartsoord voor fans. Een kwart eeuw na zijn dood hebben zijn erven een dagtaak aan het autoriseren van nieuwe producten die zijn naam dragen en die bakken met geld binnenbrengen. Ondertussen oefenen mensen overal ter wereld, uiteraard tegen betaling, om gecertificeerd docent te worden in zijn naam: Bob Ross (1942-1995).
‘Bob Ross’ kapsel, zijn relaxte aanwezigheid en zijn warme geduld hebben hem tot een krachtig icoon gemaakt‘
De man, die volgens redacteur IJsbrand van Veelen klonk alsof hij permanent een overdosis aan tranquillizers achter de kiezen had, is populairder dan ooit. ArtNet riep 2020 uit tot Bob Ross-jaar, ook al was het een annus horribilis (of dankzij?) en online ontdekken meer mensen dan ooit zijn schilderprogramma The Joy of Painting, dat hij voor de Amerikaanse zender PBS maakte tussen 1983 en 1994. ‘In een tijd van memes, sociale media en angst, hebben Bob Ross’ kapsel, zijn relaxte aanwezigheid op camera en zijn warme geduld hem tot een krachtig icoon gemaakt‘, aldus dit artikel van ArtNet.
Maar, schrijft ArtNet, er is ook een andere kant van het verhaal en die wordt verteld in de zojuist uitgebrachte Netflix-documentaire Bob Ross: Happy Accidents, Betrayal, and Greed, geproduceerd door actrice Melissa McCarthy. Daarin wordt Ross’ opkomst en connectie met fans belicht, maar ook het verhaal over de strijd achter de schermen om de controle over het Bob Ross Inc.
Aan de ene kant staan Annette en Walt Kowalski, de oude zakenpartners van Ross. Ze ontmoetten hem in 1982, woonden bij Ross en zijn vrouw en hielpen hem bij zijn ontwikkeling van schilderdocent tot tv-sensatie. Ze zwaaien tegenwoordig de scepter over Bob Ross Inc. en alles wat daarmee samenhangt en zijn een schimmige aanwezigheid in de documentaire omdat ze weigerden deel te nemen aan de film.
Aan de andere kant staat Steve Ross, de zoon van Bob en zelf schilder, die soms te gast was in The Joy of Painting en die door zijn vader werd genoemd als troonopvolger. Steve is buitengesloten van de zakelijke erfenis van zijn vader. Hij beschuldigt de Kowalski’s van valse manoeuvres om de macht over zijn vaders schilderkunstige rijk te grijpen, zelfs toen Ross al leed aan het lymfoom dat uiteindelijk zijn dood veroorzaakte in 1995.
In deze podcast voegt Joshua Rofé, de regisseur van de documentaire, zich bij criticus Ben Davis om te spreken over het werk van Ross, het raadsel dat zijn leven was en de bittere strijd om de macht over zijn nalatenschap.
Moderne vaders krijgen geen kans
Emancipatie is soms selectief, aldus hoofdredacteur Laura Weeda. Der Spiegel publiceerde een mooi artikel over hoe de moderne vader, die zich evenveel met de kinderen bemoeit als de moeder, eveneens dagen voor ze vrijmaakt enzovoort, nog altijd niet op kan tegen de moeder. Niet vanuit onvermogen, maar omdat hij de kans niet krijgt.
‘Voor een nieuw soort vader, is een nieuw soort moeder nodig’
Het is een fenomeen dat we allemaal herkennen als we om ons heen kijken. Vrouwen zijn geneigd de controle te houden. Vrouwen die gelijkheid willen, zo schrijven onderzoekers Markus Deggerich, Heike Klovert, Marc Röhlig, Julia Stanek, moeten zelf ook van de clichés afstappen: de man is onhandiger, lui, kan zich minder goed inleven. Oftewel: ‘Voor een nieuw soort vader, is een nieuw soort moeder nodig.’
Plus een nieuwe kijk vanuit de samenleving: veelzeggend is de manier waarop vaders worden aangesproken door scholen (waar bijvoorbeeld standaard wordt gevraagd om een ‘luizenmoeder’), dokters en allerlei instanties (die aanmoedigend begroeten met: ‘Wat fijn dat u er ook bij bent.’).
Het artikel geeft goed weer hoe bepaalde rolpatronen zijn geïnternaliseerd, en biedt een interessant overzicht van wat er de afgelopen decennia is veranderd – en wat er nog allemaal anders kan.
Kunst gemaakt van afval en pijn
‘Telkens als ik ergens op straat een kapotte pop zie liggen, doet me dat denken aan wat er in Kisangani is gebeurd. Ze staan symbool voor de slachtoffers die ik met mijn eigen ogen heb gezien,’ zegt de Congolese kunstenaar Kabaka tegen The Guardian in een verbazingwekkende fotoreportage, waarin hij te zien is in zijn onheilspellende poppenpak. Een aanrader van redacteur Joep Harmsen.
Als kind was Shaka Fumu Kabaka getuige van de gruweldaden die plaatsvonden tijdens de zesdaagse oorlog tussen Oegandese en Rwandese troepen in zijn woonplaats Kisangani in juni 2000. Nu zet hij zijn pijn om in kunst met afval dat hij op straat vindt.
Kabaka is niet de enige. Ongeveer twintig kunstenaars, verenigd in het collectief Ndaku Ya La Vie Est Belle, maken van afval bizarre draagbare kunstwerken. Ze gebruiken de kostuums als politiek commentaar en Kabaka zegt dat zijn werk ook wijst op de wanhopige noodzaak om te recyclen in een stad die overstroomt van afval en plastic.
Door middel van hun opvallende outfits stelt het collectief onderwerpen als nepnieuws, seksueel misbruik en de zwakke gezondheidszorg in Congo aan de kaak. ‘Kunst heeft mij een stem gegeven’, aldus Falonne Mambu, een van de kunstenaars.
