Deze 22-jarige schreef het gedicht voor de inauguratie | ‘Alleen dwazen vervelen zich’

Wie is Amanda Gorman?

Ze is nog maar 22 jaar, deze jonge zwarte dichter uit Los Angeles, maar ze is nu al uitgenodigd om voor te dragen tijdens de inauguratie van Joe Biden vandaag (20 januari). Een wonderkind met sterke politieke overtuigingen.

‘Zoals de meesten van ons, zit Amanda Gorman opgesloten in haar appartement in West-Los Angeles en bingewatcht ze de The Great British Baking Show vanwege de pandemie. Maar in tegenstelling tot de meesten van ons, kreeg ze recentelijk erg spannend nieuws via Zoom: ze was uitgekozen om een gedicht voor te dragen bij de inauguratie van de toekomstige president Joe Biden’, opent The Los Angeles Times het profiel over de jonge dichter.

Gorman is persoonlijk voorgedragen door de toekomstige First Lady, Jill Biden, die een bewonderaar is van haar werk, aldus het Californische dagblad.

Een gedicht over nationale eenheid, het thema van de ceremonie, was de opdracht die de in Los Angeles geboren Gorman kreeg. Nogal een intimiderend voorstel. Met haar 22 jaar is Amanda Gorman de zesde en jongste dichter ooit die uitgenodigd wordt voor de inauguratieceremonie van de Amerikaanse president, schrijft The Guardian. De jonge vrouw zal in de voetsporen treden van grote namen als Robert Frost en Maya Angelou.

The New York Times merkt bovendien aan dat geen van haar meer ervaren voorgangers de uitdaging kreeg om ‘een gedicht te schrijven dat hoop biedt en een gevoel van een gemeenschappelijk doel opwekt in een tijd waarin de Amerikanen worstelen met een dodelijke pandemie, politiek geweld en politieke verdeeldheid’.

De titel van het gedicht dat Amanda Gorman zal lezen, ‘The Hill We Climb’, is een expliciete verwijzing naar Capitol Hill, het district van Washington waar het Amerikaanse Congres is gevestigd. Ze had het al half af, meldt The New York Times, toen pro-Trumpdemonstranten op 6 januari het Capitool binnenvielen. ‘Ze bleef tot diep in de nacht op om haar gedicht af te maken, en voegde verzen toe over de apocalyptische scènes die die dag op Capitol Hill plaatsvonden:

We’ve seen a force that would shatter our nation rather than share it,

Would destroy our country if it meant delaying democracy.

And this effort very nearly succeeded.

But while democracy can be periodically delayed,

It can never be permanently defeated.

In 2017 werd Gorman de eerste Jonge Dichter des Vaderlands (National Youth Poet Laureate) van de VS, een titel die nu jaarlijks wordt verleend aan een jongere die getuigt van liefde voor de kunsten en goed burgerschap. Ze spreekt zich in het openbaar uit over een breed scala aan maatschappelijke kwesties, zoals racisme, politiegeweld, het recht op abortus en de opsluiting van migrantenkinderen, zo meldt The Los Angeles Times.

Geïnspireerd door de toekomstige vicepresident Kamala Harris, ‘is zij ook de eerste persoon die haar voornemen aankondigt om zich kandidaat te stellen voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2036, als zij oud genoeg zal zijn om zich kandidaat te stellen’, aldus de LA Times.

Camus volgens zijn dochter

Albert Camus is sinds zijn auto-ongeluk in 1960, waarbij hij op 47-jarige leeftijd om het leven kwam, nog nooit zoveel gelezen als nu. De coronapandemie heeft van zijn roman De pest opnieuw een bestseller gemaakt en Camus is een van de auteurs geworden waarbij we te rade gaan in deze zieke en verwarrend wereld, aldus El País. Het Spaanse dagblad interviewde Catherine Camus, zijn inmiddels 75-jarige dochter, over haar vader.

Wat ze het meest leerde van haar vader, vertelt Catherine aan El País, was het respect voor anderen. ‘En niet liegen. Hij had een fysieke afkeer tegen liegen. Bij hem kon je niet wegkomen met een leugen.’ Ook zei hij haar ooit toen ze klaagde dat ze zich verveelde: ‘Alleen dwazen vervelen zich.’ Iets wat je toch aan het denken zet in een tijd waarin er weinig mogelijkheden zijn om afleiding te zoeken bij andere mensen.

‘Papa schreef met zijn onderbuik, niet alleen met zijn hoofd. Daarom zeggen de Franse filosofen dat hij geen filosoof was. Filosofie gaat altijd over systemen, maar zoals papa schreef: “Iets kan niet waar zijn als het anderen uitsluit.” Het systeem is iets geslotens dat alles uitsluit wat er niet inpast. Hij was achterdochtig over alle ismen, omdat ze mensen opsluiten. Hij was een vrij man,’ vervolgt Catherine.

Wellicht is dat ook wel een van de reden dat hij in al die jaren nog steeds populair is gebleven: zijn authentieke ideeën die niet gebonden zijn aan de filosofische trends die op dat moment in zwang zijn, zijn in staat elke keer weer een nieuw publiek aanspreken.

Camus sprak in zijn gezin niet over zijn rol in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Op een dag (…) vond ik de onderscheiding voor zijn verzetswerk (…) en toen ik hem vroeg: “Wat is dit?” Trok hij wit weg. Hij vroeg me: “Waar heb je dat gevonden? Leg het terug waar je het gevonden hebt.” Hij gaf geen enkele uitleg. Papa vond dat veel mensen waren overleden en dat hij het er levend vanaf had gebracht en praktisch niets had gedaan.’

Over De pest (1947) wordt gezegd dat Camus het boek schreef als een parabel over het opkomende fascisme en de Tweede Wereldoorlog die daaruit voortvloeide. In de roman wordt de Algerijnse stad Oran overvallen door een pestepidemie en gaat in lockdown.

‘Camus koos geen andere kant dan die van de democratie’, aldus El Confidencial in een portret van de schrijver. ‘Hij wees erop dat democratie een daad van rebellie en zelfs van revolutie was. In feite gaat het subplot van De pest over hoe de inwoners van Oran hun solidariteit inzetten om zich te verzetten tegen het systeem dat hen onderdrukt en dat gebruik maakt van de epidemie om de mechanismen van controle en claustrofobie in extreme door te voeren. Het virus is… onderdrukking.’

Uiteindelijk wordt de pest – net als het nazisme – overwonnen, maar het omineuze slot van de roman waarschuwt dat de ziekte – of het fascisme – altijd weer op kan duiken:

‘De pestbacil sterft nooit uit en verdwijnt nooit definitief; hij kan jarenlang achtereen blijven sluimeren in de meubels en het linnengoed, hij wacht geduldig in kamers, kelders, koffers, zakdoeken en paperassen, en misschien komt er een dag waarop, tot schade en lering van de mensheid, de pest zijn ratten wekt om ze te laten sterven in een gelukkige stad.’

(Albert Camus – De pest. Uit het Frans vertaald door Jan Pieter van der Sterre. De Bezige Bij, Amsterdam.)