De vermoorde Guardian-journalist Dom Philips stond bekend om zijn onthullingen over misstanden in de Amazone en zijn onvergetelijke stukken over haar inheemse bewoners. Steeds meer mensen kopen boeken online, maar hoe ontdek je dan nieuwe auteurs? Daar is nu een app voor. De aanraders van de 360-redactie.
Omdat 360 niet alles kan vertalen wat de redactie leest, ziet en hoort, tippen wij voor u enkele interessante artikelen, podcasts, documentaires en fotoreportages die wij deze week tijdens het speuren naar mooie journalistiek zijn tegengekomen.
Boekentips van een algoritme
Vorig jaar kochten lezers in Amerika bijna 827 miljoen gedrukte boeken: een stijging van ongeveer 10 procent ten opzichte van 2020, en een record sinds BookScan twee decennia geleden begon met registreren. Het gaat dus goed met de boekenbranche, zou je denken. Maar dat valt tegen. Omdat boekenkopers steeds meer online kopen, is het moeilijker om boeken van nieuwe of minder bekende auteurs onder de aandacht te brengen: van de 3,2 miljoen titels die BookScan in 2021 registreerde, verkocht minder dan één procent meer dan 5000 exemplaren. Dat duidt op misschien wel het hardnekkigste probleem van de uitgeverswereld, aldus The New York Times.
Hoe kun je het bij toeval ontdekken van nieuwe boeken en auteurs online reproduceren?
Toen boekwinkels nog de belangrijkste leveranciers waren, kon een prominente uitstalling, of een gloedvolle aanbeveling van een verkoper helpen om iets nieuws te ontdekken. Maar op internet, zeggen experts uit de branche, klikken lezers weliswaar gemakkelijk op iets waarvan ze weten dat ze het willen hebben, maar zullen ze minder snel iets onbekends tegenkomen. De vraag is dus: hoe kun je het bij toeval ontdekken van nieuwe boeken en auteurs, dat hoort bij het ronddwalen in een boekwinkel, online reproduceren? Verschillende apps hebben het geprobeerd met wisselende resultaten. Sinds een week is er een nieuwe app: Tertulia.
Om gepersonaliseerde aanbevelingen te krijgen, beantwoorden gebruikers vooraf vragen over favoriete genres en interesses en over welk soort mensen ze over boeken willen horen. Middels een combinatie van kunstmatige intelligentie en menselijke interventie verzamelt de app vervolgens aanbevelingen die afkomstig zijn uit bijvoorbeeld socialemediaposts, boekbesprekingen, podcasts en nieuwsartikelen. Dat resulteert in een dagelijks gepersonaliseerd lijstje met vijf boeken.
Redacteur IJsbrand van Veelen heeft zich er net voor aangemeld en kan dus nog geen oordeel uitspreken, maar tekent er wel bij aan dat Tertulia vooralsnog alleen werkt voor de Angelsaksische wereld van het boek.
Lees ook:
De Amazone-oorlog
Onlangs kwam het verschrikkelijke nieuws naar buiten dat de ervaren inheemse activist Bruno Pereira en de Britse journalist Dom Phillips waren verdwenen tijdens een expeditie in de Javari-vallei in de deelstaat Amazonas, de meest gewelddadige regio van Brazilië, schrijft redacteur Joep Harmsen. Elf dagen later verklaarde de Braziliaanse politie dat zij hun lichamen in het oerwoud had gevonden. Philips was een gerespecteerde journalist voor The Guardian en schreef vooral over het Amazone-regenwoud en hoe dat bijzondere ecosysteem onder de regering-Bolsonaro verder onder druk kwam te staan. Al voordat de ‘tropische Trump’ aan de macht kwam waarschuwde hij voor de mogelijke gevolgen van zijn presidentschap in dit artikel.
De Javir-vallei is een broeinest van illegale jagers, vissers, mijnwerkers en houthakkers
Philips speelde een belangrijke rol bij het onthullen van de banden tussen JBS, ’s werelds grootste vleesbedrijf, en de ontbossing van het Amazonegebied in een onderzoek van The Guardian, het Bureau of Investigative Journalism en Réporter Brasil, en Greenpeace en Amnesty International. Maar hij was ook vastbesloten om de positieve verhalen uit Brazilië te vinden, zoals over de bloeiende duurzame landbouwbedrijven die er worden opgezet. En dit onvergetelijke stuk over inheemse vissers is exemplarisch voor het werk waarvoor Philips herinnerd zal worden. In de reportage vertelt hij hoe het inheemse agentschap van de Braziliaanse regering, Funai, waar Bruno Pereira voor werkte wordt bedreigd.
Lees ook:
De pan-Amerikaanse podcast El Hilo sprak met onderzoeksjournalist Gustavo Faleiros, die veel schrijft over de Amazone. Volgens hem is de gewelddadige moord een voorbeeld van de wetteloosheid van de Javari-vallei. Het gebied is een broeinest van illegale jagers, vissers, mijnwerkers en houthakkers. Dat is niet het enige. Het is ook een doelwit van drugshandel en georganiseerde misdaad. Tegelijkertijd grijpt de regering-Bolsonaro niet in en voert zij een beleid dat plundering en vernieling in de hand werkt, wat weer tot doden leidt.
‘De Amazone-oorlog is de oorlog van deze tijd’
Om meer doden te voorkomen doet journalist Eliana Brum in een strijdbaar essay in het Braziliaanse tijdschrift Nexo een oproep aan iedereen om Bolsonaro tot ingrijpen te dwingen en de Amazone te redden. ‘Ik doe hier een beroep op ieders overlevingsinstinct. Wat we doen is niet genoeg. Het is tijd om niet alleen maatregelen te nemen waarvan we zeker weten dat ze werken, maar ook waarvan we het nog niet zeker weten. Niet alleen uit altruïsme of medelijden met de overledenen. Maar voor het leven. De Amazone-oorlog is de oorlog van deze tijd. De Amazone-oorlog is de oorlog tegen de mensen die de planeet aan het opeten zijn. Het is aan ons, die nog leven, om deze oorlog te voeren. Laten we ons schamen en ertegen vechten.’
Lees ook:
Leven tussen de dieren
‘Ethologie gaat over het observeren van een wild wezen in zijn natuurlijke omgeving, in tegenstelling tot het observeren in een laboratorium of dierentuin. Je kunt een organisme niet uit zijn omgeving halen en verwachten het te begrijpen. Ethologie werd lange tijd niet erkend in de biologie. Dat veranderde pas eind jaren zestig, grotendeels dankzij het pionierswerk van mensen als Konrad Lorenz, Dian Fossey en Jane Goodall. Ik zie mezelf in hun traditie: ik probeer vanuit een toeschouwer deel uit te maken van de groep. Hiervoor moet ik een zo hecht mogelijke band met de dieren ontwikkelen.’
Aan het woord is de zesenzeventigjarige Amerikaan Joe Hutto, die voor deze band gebruikmaakte van imprinting: het principe dat een pasgeborene zich direct na de geboorte onherroepelijk identificeert met een ouder. Dit proces kan ook optreden tussen dieren en menselijke ouders, met name bij vogels en sociale zoogdieren. Het werkt vaak via stem- en oogcontact, of een geur of zelfs schaduw. ‘Pasgeborenen komen ter wereld met de verwachting dat er iemand voor hen zal zijn.’
Joe Hutto leefde achtereenvolgens lange tijd tussen de kalkoenen, dikhoornschapen en muilezelherten
En toen hij vierentwintig kalkoeneieren op zijn veranda aantrof, was hij die iemand. Zo leefde hij achtereenvolgens lange tijd tussen deze kalkoenen (‘Ze waren nooit agressief tegen mijn vrouw, maar behandelden haar eerder als een kip’), dikhoornschapen en muilezelherten. Hij ging de wereld door hun ogen zien en ondervond onder meer dat de dieren een ‘diepe interesse en duidelijke emotionele betrokkenheid tonen bij de sterfgevallen die om hen heen plaatsvonden. Dieren zijn zich bewust van de sterfelijkheid van andere levende wezens.’
Lees hier het boeiende en geestige interview met de bevlogen bioloog uit P.M. Magazine, getipt door hoofdredacteur Laura Weeda.
Lees ook:
