Untapped New York presenteert een gids die je langs de overblijfselen van de Twin Towers leidt. Verder: Na de restauratie van een Vermeer is er ineens een naakte Cupido in de achtergrond opgedoken & Meer aanraders van de 360-redactie.
Omdat 360 niet alles kan vertalen wat de redactie leest, ziet en hoort, tippen wij voor u enkele interessante artikelen, podcasts, documentaires en fotoreportages die wij deze week tijdens het speuren naar mooie journalistiek zijn tegengekomen.
Herdenk 11 september met deze gids
Zaterdag 11 september 2021. De herdenkingen zijn deze dag onontkoombaar: precies twee decennia geleden werden de Twin Towers aangevallen. Redacteur IJsbrand van Veelen weet net als veel anderen nog precies waar hij was toen het nieuws hem bereikte: in de Nieuwe Hoogstraat te Amsterdam, bij de metro-uitgang. Bij een andere metro-uitgang, zo’n 6000 kilometer westwaarts, renden New Yorkse vrienden van hem voor hun leven bij instortende de Twin Towers in Manhattan. De wereld is sindsdien veranderd, evenals de skyline van New York.
Op de plek waar de Twin Towers stonden is de wederopbouw en herinrichting al zeventien jaar aan de gang, schrijft Michelle Young op de site Untapped New York, waarvan ze de oprichter is. ‘Nieuwe gebouwen verschenen, zoals 1 WTC, 3 WTC, 4 WTC en het door Santiago Calatrava ontworpen transportknooppunt (ook wel bekend als de Oculus). Het 9/11 Memorial & Museum werd geopend en er werden nieuwe straten aangelegd, langs routes die ooit bestonden voordat de Twin Towers werden gebouwd.’ En een week geleden, op zaterdag 4 september, werd Metrostation Cortlandt heropend.
De Survivor Tree, de perenboom die de aanslagen maar net overleefde, fungeert nu als symbool van wedergeboorte
Ondanks de langdurige bouwwerkzaamheden, die de beladen plek hebben gemaakt tot wat hij nu is, zijn er nog veel overblijfselen van de oude gebouwen op het terrein van 6,5 hectare te vinden, schrijft Young. ‘Het is de twintigste herdenkingsdag van de aanslagen van 9/11 op het World Trade Center, maar als openbare herdenkingen niet zo jouw ding zijn, dan kun je deze gids gebruiken om te bekijken welke overblijfselen er nog zijn van wat er ooit op deze plek stond.’ Zoals de originele deur van de metro van het World Trade Center, met daarop opschriften van eerstehulpverleners, of de enorme fundering van de Twin Towers. En natuurlijk de fameuze Survivor Tree, de perenboom die de aanslagen maar net overleefde, maar die door het New York City Department of Parks and Recreation weer werd opgekalefaterd en sinds 2010 op Memorial Plaza fungeert als een symbool van wedergeboorte.
De begeerte van Vermeers‘Brieflezend meisje’
‘Na bijna drie eeuwen achter een laag verf is op een van ’s werelds meest geliefde kunstwerken een naakte Cupido opgedoken, die de achtergrond van een rustige interieurscène ingrijpend verandert’, schrijft The New York Times. Tijdens de restauratie van Johannes Vermeers ‘Brieflezend meisje bij het venster’ kwam aan het licht dat achter de verf van de kale muur zich een schilderij van de Griekse liefdesgod bevond die het tafereel in een ander daglicht zet. Een aanrader van redacteur Joep Harmsen.
Stephan Koja, directeur van de Gemäldegalerie Alte Meister in Dresden, omschreef het restauratieproces als ‘een detectiveverhaal en een avontuur’. Het schilderij staat centraal in de tentoonstelling Johannes Vermeer. Vom Innehalten, die donderdag is geopend door bondskanselier Angela Merkel en onze eigen premier Mark Rutte en tot en met 2 januari loopt.
‘De god van de begeerte wijst erop welke soort liefde dat Vermeer bedoeld zou kunnen hebben’
Al meer dan veertig jaar lang, na onderzoek met röntgenstralen, zijn onderzoekers zich bewust van het Cupidoschilderij in de achtergrond, maar kunsthistorici gingen er tot nu toe vanuit dat de oude meester deze zelf had overgeschilderd. Echter, een chemische analyse van de verf wees uit dat de wijziging pas tientallen jaren na de voltooiing van het schilderij in de late jaren vijftig van de zeventiende eeuw waren toegepast.
Het onthulde element heeft wel degelijk invloed op de inhoud, schrijft The New York Times. ‘Terwijl de blos op de wangen van het meisje eerder duidelijk maakte dat ze een liefdesbrief aan het lezen was, wijst de god van de begeerte op de muur erop welke soort liefde dat Vermeer bedoeld zou kunnen hebben. Zijn Cupido is afgebeeld terwijl hij een masker vertrapt, een symbool van bedrog, om te laten zien dat liefde bedrog en oneerlijkheid overwint.’
Mogelijk is het schilderij overschilderd om de ‘onreine’ gedachten van het meisje te verbergen.
Moeders van Congo
Onder leiding van Gladys Samba grijpt een groep Congolese vrouwen, Les Mamans de Congo, terug op een oude traditie: Bantu-slaapliedjes. Hun doel is én om dit cultureel erfgoed behouden, én om vrouwen bewuster te laten zijn van hun positie in de maatschappij, lashoofdredacteur Laura Weeda in een artikel in het Congolese tweemaandelijkse tijdschrift Basango.
‘Oorspronkelijk waren vrouwen hier gelijk aan mannen en werkten ze net als hen in de velden’, vertelt Samba. ‘Toen viel dat model om, werden vrouwen teruggeworpen op huishoudelijke taken en konden ze geen onderwijs of werk meer krijgen’. Samba werkt via de door haar opgerichte organisatie Femme du foyer (AFF) ook met jonge moeders en in een restaurant in de populaire wijk Bacongo leert ze vrouwen hoe ze een bedrijf moeten runnen. ‘Ik moedig vrouwen aan om meer te weten te komen over hun tradities om ze te moderniseren.’
‘Wij zingen om vrouwen moed te geven’
Vanuit protest tegen het feit dat vrouwen weer naar de keuken zijn verwezen, gebruiken de muzikanten huishoudelijke kookgerei als instrumenten: vorken, borden, pannen, stampers. Ze reperteren vaak aan de oevers van de Djoué-rivier, in Brazzaville, waar moeders hun kleren wassen en de afwas doen. ‘We zingen om hen kracht en moed te geven in hun werk.’
Luister hier naar hun muziek, die ook op cd is uitgegeven: Les Mamans Du Congo & Rrobin.
