Het fintech-bedrijf Aspiration belooft wereldwijd 35 miljoen bomen te planten, maar de groene beloften blijken gebakken CO2-neutrale lucht. Verder: In Bangladesh ontwierp een architect zelfbouwhuisjes voor overstromingsslachtoffers & Meer aanraders van de 360-redactie.
Omdat 360 niet alles kan vertalen wat de redactie leest, ziet en hoort, tippen wij voor u enkele interessante artikelen, podcasts, documentaires en fotoreportages die wij deze week tijdens het speuren naar mooie journalistiek zijn tegengekomen.
Greenwashing in optima forma
Pro Publica, het onvolprezen Amerikaanse onderzoeksjournalistieke platform ‘voor het algemeen belang’ kwam een fraai staaltje greenwashing inclusief celebrities op het spoor, zo las redacteur IJsbrand van Veelen.
‘Red de planeet met één swipe van je bankpas. Dat is het verleidelijke voorstel van een bedrijf genaamd Aspiration, dat belooft het overgebleven wisselgeld van de aankopen van klanten over te nemen en het te gebruiken om wereldwijd bomen te planten. Het voornemen om dit jaar 149 miljoen dollar te besteden aan het vermarkten van die boodschap ligt op schema, getuige financiële documenten, en dat is aanzienlijk meer dan de inkomsten die het bedrijf verwacht binnen te halen.’ En, gaat Pro Publica verder: ‘Schone rijken zijn de nieuwe stinkend rijken’, verkondigt Aspiration op billboards in New York, Texas en Californië. Andere advertenties, alomtegenwoordig op sociale media, bevatten afbeeldingen van de betaalpas van Aspiration, die een groen boomlandschap toont en die is gemaakt van gerecycled plastic. Onder meer Leonardo DiCaprio, Orlando Bloom, Robert Downey Jr. en Drake hebben in het bedrijf geïnvesteerd.’
Lees ook:
Maar het sprookje van Aspiration lijkt behoorlijk wat valse noten te bevatten, of, zoals Pro Publica het uitdrukt, ‘veel van wat Aspiration beweert lijkt ergens tussen hun marketingtaal en de voetnoten in hun juridische documenten te zweven.’ Zo bedroeg het aantal van ‘5 miljoen gepassioneerde leden’ volgens Pro Publica slechts 592.148 in juni en ook de hoeveelheid geplante bomen klopt van geen kanten: ‘De voetnoot bij een van de twee belangrijkste boomprogramma’s van Aspiration geeft een ander beeld dan CEO Andrei Cherny: “Het geadverteerde aantal geplante bomen is het cumulatieve totaal van te planten bomen…” Met andere woorden, het aantal van 35 miljoen omvat miljoenen bomen die eigenlijk nog niet geplant zijn’ aldus Pro Publica. Hoe dit allemaal zit lees je hier.
Het kapitalisme is kapot
Op de redactie van 360 vroegen we ons af waarom stinkend rijke mensen die nooit meer van hun leven zouden hoeven werken, toch steeds hun best doen om nóg meer geld binnen te harken met activiteiten die slechts zijn voor mens en milieu. Zoals recentelijk David Beckham, die volgens The Daily Mirror een netto vermogen heeft vergaard van 450 miljoen dollar (zo’n 400 miljoen euro), maar toch een lucratieve klus aanneemt als cultureel ambassadeur van Qatar – nou niet bepaald een lichtend voorbeeld als het gaat om mensenrechten – voor een lousy 150 miljoen Britse pond (178 miljoen euro). Wat bezielt zo iemand? Hebzucht?
Zoals Patrick J. Deneen al stelt in zijn artikel dat we woensdag publiceerden, is er een elite ontstaan die zich niet bewust is van haar bevoorrechte positie (ze zijn ervan overtuigd dat hun roem en rijkdom volledig hun eigen verdienste is en niet de uitkomst van een wrede en bizarre loterij) en daarom ook geen zorg meer draagt voor mensen die minder geluk in het leven hebben (die hebben immers hun lagere economische positie zelf verdiend; hadden ze maar harder moeten werken of hun tijd en talenten slimmer moeten benutten).
Redacteur Joep Harmsen stuitte in The New Statesman op een artikel dat hem toch enige hoop op verandering bood. Voor het Britse tijdschrift sprak Anoosh Chakelian met Gary Stevenson, die opgroeide in een arm gezin in een buitenwijk van Londen, een wiskundig genie bleek en na zijn studie op de prestigieuze London School of Economics een van de succesvolste traders van The City werd, met een miljoenensalaris.
‘Het maakt niet uit hoe hard je werkt, hoe slim je bent, als je in de “verkeerde” familie bent geboren, zul je waarschijnlijk nooit onroerend goed bezitten’
Stevenson, die wist hoe het was om elke penny om te moeten draaien, ontwikkelde een theorie: door de grote inkomensongelijkheid in het VK en de rest van de wereld blijven de bestedingen achter en daardoor de economische groei en opwaartse sociale mobiliteit. ‘Terwijl sommigen in de supermarkt op zoek gaan naar de goedkoopste producten, verdienen anderen miljoenen zittend achter een computer.’
Hij zegde zijn baan op en sloot zich bij Patriotic Millionaires aan, een organisatie van rijken die pleiten voor hogere vermogensbelasting. Stevenson: ‘Rijken hebben alle rijkdom en potten het op. Het maakt niet uit hoe hard je werkt, hoe slim je bent, als je in de “verkeerde” familie bent geboren, zul je waarschijnlijk nooit onroerend goed bezitten. Dat is feodalisme. We gaan terug naar een wereld van aristocratie. Het kapitalisme is kapot.’
Het is duidelijk dat verandering moet komen van outsiders zoals Stevenson, die het systeem begrijpen en inzien hoe in en in verrot het is, maar ook de middelen (Stevenson is inmiddels ook multimiljonair) en de geloofwaardigheid hebben om het van binnenuit te veranderen.
En nog een bonustip voor mensen die zoeken naar inspiratie voor sinterkerstcadeaus: The New Statesman is vroeg dit jaar en publiceerde al een ‘Books of the year’-lijst.
Lees ook:
Bouwen in overstromingsgebied
Altijd goed te horen dat een bepaalde beroepsgroep maatschappelijk bewust is en dat omzet in humanitaire daden, alduseditor at large Katrien Gottlieb. Omdat afgezien van de desastreuze gevolgen die de zeespiegelstijging in Bangladesh veroorzaakt, ook de Ganges elk jaar uit zijn oevers barst en vele levens eist, richtte architect Marina Tabassum (Dhaka, 1969) haar aandacht op het deltagebied, schrijft The Guardian.
Toen de pandemie toesloeg had ze tijd om na te denken en zocht ze naar een praktische oplossing voor gedupeerden die hun huizen zijn kwijtgeraakt door overstromingen, of doordat hun inkomsten als gevolg van de lockdown verdwenen. Met haar bureau MTA in Dhaka ontwikkelde Tabassum een goedkoop modulair huizenpakket. Demontabele tiny houses kosten meestal zo’n 1800 euro en kunnen alleen door vaklieden in elkaar worden gezet, MTA slaagde erin voor slechts 350 euro een alternatief te ontwerpen. De Khudi Bari is van bamboe met stalen verbindingen en kan een gezin van vier huisvesten en door de bewoners zelf in elkaar worden gezet. Vier gezinnen zijn het ontwerp aan het testen, en er zijn nog honderd huizen in de maak. Voor Tabassum is dit de manier om haar verantwoordelijkheid te nemen, zegt ze. Ook omdat de bouwsector bijdraagt aan de helft van alle emissies wereldwijd, ‘maar de mensen die getroffen worden door de zeespiegelstijging in de kustgebieden geen koolstofvoetafdruk hebben’.
De editor at large van 360 wil er graag twee.
Web 3.0: De evolutie van het internet
Iets wat me de laatste tijd erg interesseert is de stille revolutie in de onlinewereld, schrijft onze onlinestrateeg Maxim Hoekmeijer, vooral op het gebied van de strijd voor privacy en eigendomsrecht. De oplossing zou Web 3.0 kunnen zijn, het vervolg op Web 2.0, waarbij websites met gebruikers gegenereerde content en gebruiksgemak de dienst uitmaken, zoals Facebook.
Het concept won recentelijk aan populariteit door de interesse van cryptocurrency-enthousiastelingen en investeringen van spraakmakende technologen en bedrijven. Ook de ‘Metaverse’, waar Mark Zuckerberg onlangs een lans voor brak, is onderdeel van Web 3.0.
Lees ook:
In de podcast Acquired zijn hosts Ben en David in gesprek met Kevin Rose. Het gesprek begint in Web 2.0 en eindigt in Web 3.0. Een nieuw tijdperk in de onlinewereld waarin de samenwerking en het vertrouwen tussen gebruikers centraal staat. Dit internet is gericht op gemeenschappen waarin je met mensen die je nooit hebt gezien asynchroon aan hetzelfde doel kan werken – dus ook met mensen uit andere tijdzones.
In Web 3.0 is er een grote keuzevrijheid om mee te doen aan gemeenschappen die jou interesseren en hoef je niet te kiezen voor de socialemediaplatforms van nu bestaande bigtech-bedrijven. Die Web 3.0-gemeenschappen kunnen ook hun eigen economische systeem invoeren door middel van ‘tokens’, zoals in de virtuele wereld The Sandbox al gebeurt. Luister naar dit interessante gesprek over een schijnbaar onvermijdelijke ontwikkeling.
IJzige klanken voor een beter milieu
Terwijl politici, wetenschappelijke onderzoekers en milieuactivisten zich in Glasgow verzamelden voor COP26, bereidde de Noorse muzikant Terje Isungset zich voor op een reeks concerten, van 16 tot 19 november, die volgens hem een minstens even sterke ecologische boodschap overdragen, maar dan in andere vorm.
‘Mensen worden constant gebombardeerd met berichten over klimaatverandering, maar mijn ijsmuziek raakt hen anders. Dit is een andere manier om hen bewust te maken van het belang van het milieu, door alleen materialen uit de natuur te gebruiken’, aldus Isungset.
Al twintig jaar maakt hij muziekinstrumenten van ijsblokken. IJshoorns, een ijstrompet, ijsgong en een ‘ijsofoon’ – een soort marimba. Hij werkt bovendien samen met een aantal opmerkelijke vocalisten: twee Inuit-keelzangers uit het noorden van Canada, een Sami-zangeres uit Noorwegen en een keelzangeres uit Siberië, die op bijna bovennatuurlijke manier zijn klanten begeleiden.
Elke winter gaat hij met zijn team het ijs op om materiaal te verzamelen. In het verleden maakte hij ook muziek van steen, leisteen, hout, glas en plastic afval dat hij grotendeels aan de kust verzamelde.
Bekijk hier het ‘meest noordelijke concert ooit’ dat hij in samenwering met Greenpeace gaf, of zoek zijn naam op in YouTube.
Een luistertip van hoofdredacteur Laura Weeda.
